Blended Learning is al jarenlang een thema in het hoger onderwijs. In dit artikel verstaan we onder ‘blended’ een effectieve mix van verschillende leer- en werkvormen, zowel offline als online. Het gaat dus om integraal (her)ontwerp van een onderwijseenheid. De directe aanleiding voor het schrijven van dit artikel is de implementatie van BrightSpace bij de HvA als Learning Management System. Adequate inzet van de nieuwe functionaliteiten vraagt een bewuste aanpak van het onderwijsontwerp.
We kiezen voor een ‘raamwerk’, en geen methode of opgelegd format. Er is immers sprake van een grote variëteit aan uitgangssituaties en ambities, waardoor een star stappenplan onmogelijk in alle situaties tot de gewenste uitkomst kan leiden. Dit raamwerk biedt een aantal overzichtelijke stappen waarmee we je meenemen langs de diverse afwegingen en keuzes. De toepassing van het stappenplan zal dus voor iedereen een beetje anders zijn. Ontwerpen is geen lineair proces. Bepaal dus na het lezen van het stappenplan eerst jouw eigen startsituatie. Wat heb je nu al? Je hoeft niet per sé te starten bij stap 1! Team Blended Learning FMR is beschikbaar om begeleiding te bieden bij het bepalen van een voor jou of jouw team passende aanpak en te ondersteunen bij het maken van keuzes.
Er zijn online natuurlijk al veel ontwerpmethoden en formats beschikbaar… zoals Design Cyclus for Education (DC4E-methode, Zuyd), de vier componenten instructional design methode (4C/ID-methode), de T-Pack Learning Journey Map, SHUFFLE van Saxion, HUbl van de HU. Het zijn allemaal goede methoden met hun eigen voors en tegens: van abstract tot praktisch, van generiek tot specifiek, van module tot programma. Dit raamwerk zien wij dus niet als een nieuwe methode maar een ondersteuning bij jouw eigen ‘ideale’ ontwerpproces. Pak uit dit raamwerk én de andere methoden wat voor jou nodig is!
Begin met het opstellen van de uitgangspunten en randvoorwaarden die je kent, en de ambitie zoals je die bij aanvang voor ogen hebt. Deze kunnen voortkomen diverse bronnen hebben: eisen die het onderwijsprogramma stelt, reeds vastgestelde leerdoelen of studiematerialen, uitkomsten van onderwijsevaluaties, of gerealiseerd studiesucces.
Koppel deze aan het constructive alignment model van Biggs, waarin uitgegaan wordt van een ideale afstemming tussen leerdoelen (intended learning outcomes), het onderwijs (teaching and learning activities), en de toetsing (assessment tasks). Essentieel onderdeel daarbij is dat de toetsvorm het bereiken van de leerdoelen afdwingt en het gewenste studiegedrag uitlokt.
In dit raamwerk gebruiken we een uitgebreide grafische representatie van het constructive alignment model van 2BLearning (zie figuur 1) waarin ook expliciet aandacht is voor differentiatie (1) en de inzet van technologie (2):
Figuur 1: Uitgebreide schematische weergave van Constructive Alignment (door: 2BLearning)
Enkele geheugensteuntjes en hulpmiddelen bij deze stap:
Werk je visie uit in een eerste blauwdruk voor de lesperiode. Dat werkt prima door op een flip-over of (digitaal) whiteboard de leerdoelen, onderwijsactiviteiten en toetsactiviteiten uit te zetten tegen de tijd. Een eenvoudige vorm is hiervoor is in gebruik bij de Hogeschool Leiden (zie figuur 2). Maak alvast onderscheid in online en offline activiteiten, maar denk nog niet na over een gedetailleerde planning in de tijd. Let op: In deze figuur zijn de activiteiten voor toetsing en feedback bewust apart gezet om deze expliciet aandacht te geven, in praktijk zijn deze natuurlijk prima te integreren met de leer- en werkvormen (graag zelfs!).
Figuur 2: Outline Blended Module Ontwerp (door: Hogeschool Leiden)
Aandachtspunten:
Controleer daarna expliciet:
Nu de blauwdruk staat kan het detailontwerp worden uitgewerkt. In deze stap maak je keuzes over de exacte invulling en de volgordelijkheid van de taken, binnen en buiten de les. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan Flipping The Classroom, aan de R2D2-methode, of aan station rotation in de klas.
Er zijn diverse manieren om dit gestructureerd weer te geven. Traditioneel wordt vaak het kantelenplan gebruikt. Bij een grote online component kan het helpen om met een storyboard te werken om een goede studentervaring te ontwerpen.
Voor het uitwerken van het ontwerp van een blended module vinden wij de Blended Learning Wave (door: Sonja Wagenaar, ICLON) een laagdrempelige, toegankelijke en visueel sterke vorm (zie figuur 3 voor een praktisch voorbeeld). Deze bevelen we dus ook aan. De uitgewerkte golf kun je ook gebruiken in de presentatie van de gekozen werkwijze aan je collega’s en studenten!
Figuur 3: Voorbeeld van de Blended Learning Wave (door: TU Delft)
In deze fase is het goed om expliciet aandacht te besteden aan:
Doe een check op:
Het echte werk start nu pas… Er moeten documenten worden gemaakt, zoals: een studiewijzer voor studenten, lesplannen voor collega’s, beoordelingsmodellen (rubrics) voor de toetsing.
En de digitale tools moeten worden ingericht, in het LMS moet de module worden ontworpen. De leermaterialen moeten worden klaargezet, de werkvormen moeten worden geconfigureerd, eventuele adaptieve leerpaden moeten worden bepaald en ingesteld. Hou steeds goed rekening met de gebruikerservaring. Voorkom dat studenten afhaken als gevolg van jouw over-enthousiasme…!
Tot slot zul je als ontwerpen en trekker voor de start van de module moeten borgen dat je collega’s in staat zijn het onderwijs (mede) te verzorgen. Verzorg dus ondersteuning, of bij een grotere innovatie (formele) scholing. De afdeling O&O kan hierbij adviseren.
Bij een (innovatie) van je onderwijsprogramma is het verstandig om na te denken hoe je de ervaringen en resultaten gaat volgen en/of meten. Wat wil je weten? Kun je jouw doelstelling kwantificeren? Wil je werken met een focusgroep? Doe je een of meerdere tussentijdse evaluaties? Is het in te bedden in de reguliere evaluaties? Welke aanpak je ook kiest, het biedt ongetwijfeld nieuwe inzichten en ambities voor verdere doorontwikkeling.
Ook dit raamwerk is nooit af. Jouw feedback stellen we dus ook zeer op prijs. Op basis van deze tips en verzoeken zullen we het raamwerk bijwerken, zodat het hopelijk steeds beter toepasbaar wordt voor het blended (her)ontwerp van onderwijs binnen onze faculteit!
Je hebt nog geen lijsten, maak er eerst een aan.